‘Zo ingewikkeld kan het niet zijn,’ dacht Moniek Coorn anderhalf jaar geleden. Als Klinisch Psycholoog bij Jeugd ggz Dimence Groep kaartte ze in de expertgroep Trauma de mogelijkheid aan voor intensieve traumabehandeling. Maar nu is de tijd er rijp voor. In de ggz voor volwassenen is het bewezen effectief. En in de media is er aandacht voor. “En vooral,” vult Moniek aan, “we hadden een cliënt die er om vroeg.” En toen bleek dat het kón! “Nou…,” Moniek houdt even in. “Dit doe je niet zomaar effetjes in je eentje hoor. We hebben het als team samen voorbereid en we zijn nog steeds in ontwikkeling.”

Een project met elkaar

De cliënt, een jonge meid van 15, had ‘Geraldine en de vrouwen’ gezien. Een Tv-programma waarin vrouwen worden gevolgd tijdens de behandeling van hun trauma. Ze vroeg om een verwijzing naar zo’n intensieve traumabehandeling. “Ik was daar helemaal voor,” stelt Moniek. “Maar dan zou ze naar een andere organisatie moeten, naar een andere behandelaar. Dat is zonde van de relatie die je samen hebt opgebouwd.” Moniek besprak de vraag met haar team. Het was vakantietijd. Het zou mooi zijn als deze cliënt nog in de schoolvakantie kon worden geholpen, om lekker te kunnen starten in het nieuwe schooljaar. “Toen werd mijn project een project met elkaar.”

Jeugd-ggz-stukjes

“Ik schreef een voorstel. Heel basic.” In het team is daar samen aan gepuzzeld. ”Puzzelen is leuk!” Moniek spreekt met een uitroepteken. “Mensen noemen mij weleens een Duracell konijn. Met zo’n belangrijke vraag ga ik door totdat we een oplossing hebben. Maar als je hele team daar de schouders onder zet, dan komt het écht in beweging.” Bij dat puzzelen kwamen de specifieke jeugd-ggz-stukjes op tafel. “In de bestaande werkwijze voor volwassenen, staat de cliënt centraal. Op zich prima, maar vanuit onze divisie-visie kijken we breder. Ook naar de mensen die dicht bij de cliënt staan. Zij hebben inbreng en gaan mee in het proces. Zo kreeg het systeemgesprek een plek in de aanpak.”

Lief voor onszelf

Een ander puzzelstuk is de Therapeutische Relatie. Moniek legt uit: “We weten dat het effect van de behandeling voor een groot deel voorkomt uit de relatie die je met de cliënt samen opbouwt.” Een stukje daarvan werd vooraf al ingebouwd: naast de behandelaar was er een collega stand-by. Zodat de cliënt zorgvuldig wordt opgevangen, vooraf, bij de koffie, lunch en zo nodig tussendoor. Tussen de collega’s is er ook contact: hoe is het? Gaat het?  “We zijn ook lief voor onszelf,” lacht Moniek. Maar ze bedoelt het wel serieus: “Ook voor onszelf zijn deze dagen pittig. Dus daar besteden we aandacht aan.”

Het voelt niet als werk, maar het werkt wel

Uiteindelijk waren er twee cliënten voor het intensieve traject. “Leuke gemotiveerde meiden. Het moet wel klikken, want ze gaan ook samen iets doen.” Onder meer de lunchpauze wordt samen gedaan, met de stand-by collega. Dat was vooraf bedacht. Daarbij werd de regel ingesteld om het niet te hebben over de behandeling. Zodat de cliënten ook echt hun gedachten verzetten. 
“Maar ja, wat doen je dán… daar hadden we niet zo over nagedacht.” Maar dat hoefde ook niet. Eén van die meiden had een spel gezien: Beverbende. “Ooo zullen we dat doen?” vroeg ze. “En doet Moniek ook mee?” “Zo tof!” vindt Moniek. “De therapeutische relatie gaat er immers over dat je jezelf laat zien en inbrengt in de behandeling. Dus waarom zou ik in mijn kamer in mijn eentje mijn rust pakken terwijl er juist zo’n goed moment is om samen te ontspannen?”

Het werd een energieke lunchpauze. Moniek vindt het wel grappig: “Ik wil altijd winnen, ook een potje Beverbende met een collega en twee meiden. Ze hebben mij gezien zoals ik echt ben. Dat is kostbaar in het kader van de behandeling. En ik vind het ook bijzonder. We doen lekker normaal en relaxed, terwijl we eigenlijk met heel ingewikkelde dingen bezig zijn. Dat is effectief in de behandeling, maar ook goed voor mijzelf. Het is fijn als ik mezelf kan zijn, als het gezellig is, persoonlijk en warm. Dan heb je het er gewoon over. Dan voelt het niet als werk, maar het werkt wel.”

Je maakt mij een beetje kapot

De intensieve traumabehandeling is er op gericht om de nodige interventies en behandelingen in een kort tijdsbestek achter elkaar in te zetten. Emdr, imaginaire exposure en lichaamsgerichte oefeningen. Eigenlijk een snelkookpan: onder druk wordt het trauma vloeibaar. Of zoals een cliënt het schreef in haar dagboek: ‘Ik ben heel diep gegaan en kon het jasje niet meer aandoen.’ Dat gaat over de beschermjassen die mensen met trauma aandoen bij stress. Dan raakt het hen niet. Moniek: “Zonder die beschermlaag zit je de cliënt dichter op de huid.” verzekert ze. Een andere reactie was: “Je maakt mij een beetje kapot.” “En ik snap dat zij het zo voelt. Er moet ook ruimte zijn om dat af te reageren.”

“Als behandelaar ga ik mee de diepte in. Dat is intensief, maar het is ook overzichtelijk om een paar uur achter elkaar dezelfde cliënt te hebben. Ik kan meer focussen en hoef minder te schakelen. Dat maakt het ook weer lichter.”

Werkwijze vergelijken en ervaring delen

De cliënten hebben goed gereageerd op deze eerste inzet van intensieve traumabehandeling. Bij de ene is het proces flink aangezwengeld, maar is nog niet alles opgeruimd. Zij komt op herhaling. De andere vond het pittig en intensief en vervolgt haar behandeling met individuele therapie. Daarmee stelde Moniek meteen de vraag over een vervolg. Het antwoord van het team was ‘ja’, maar er zijn ook kritische vragen.
“Allebei is fijn,” vindt Moniek. “Dat betekent immers dat we verder gaan, met de behandeling én met de ontwikkeling.” Eén van de vragen gaat over de kosteneffectiviteit. “We voelen wel dat we de goede dingen doen, maar dat willen we ook wel graag onderbouwen.” Naar aanleiding van die vraag is een GIOS een onderzoek gestart.
“Andere vragen gaan ook over onze interne verbinding binnen Jeugd ggz. Naast ons team in Harderwijk wordt ook in onder andere Almelo, Apeldoorn en Zutphen gewerkt aan de mogelijkheid om intensieve traumabehandeling in te zetten. Ik vind dat mooi. Als we maar onze werkwijzen vergelijken en ervaring delen, dan leidt het tot meer inzicht.”

Elke dag leren

Inmiddels heeft ook al een tweede traumaweek plaatsgevonden. Met drie cliënten deze keer. En opnieuw met waardevolle en leerzame ervaringen. Voor 2022 wordt onder meer gedacht over een groep met ouders en kinderen in het kader van psycho-educatie over trauma en traumasensitief opvoeden én weer een volgende traumaweek voor cliënten. “Maar nog zonder garantie,” voegt Moniek toe: “Dat is hoe wij werken. Elke dag leren en afstemmen. En als het moet leggen we de puzzel weer anders.”